Product manager là quản lý sản phẩm, product owner là quản lý tính năng của sản phẩm, BA là làm rõ và hệ thống hoá yêu cầu trong thiết kế sản phẩm, phục vụ cho đội development. Ba vị trí khác nhau nhưng không khác nhiều.
Cái khó nhất của product manager là hiểu mọi thứ về ngành, các đối thủ, nhu cầu thị trường, supplier, policy của chính phủ, budget và timeline…để ra một định hướng phát triển sản phẩm vs core value nào đó, từ đó có roadmap hoặc approach cụ thể cho sản phẩm. Hướng phát triển phải đủ rộng để tuỳ chỉnh về sau. Product manager phải hiểu thế nào là một “Chiến lược”.
Chẳng hạn giám đốc có tiền đầu tư xây nhà Hà Nội, ông product manager sẽ chạy khắp thủ đô xem nên xây nhà ở khu nào: Đông Nam đoạn Long Biên hay phía Tây khu Nam Từ Liêm, hay xây rải rác mỗi nơi một cái…
Ông ấy phải chọn nơi giá đất còn rẻ, đường xá ngon lành hoặc có quy hoạch rồi, tiềm năng phát triển lớn trong dài hoặc trung hạn…
Sau khi product manager xong phần road map thì product owner nhảy vào. Nhiệm vụ chính của ông ấy là tạo ra một sản phẩm theo road map của product manager: đại loại như giai đoạn 1 làm version MVP, giai đoạn 2 kết nối các api bên ngoài, giai đoạn 3 tự build api core, giai đoạn 4 mở rộng hệ sinh thái…
Nếu product manager thiên về thị trường làm việc với quản lý cấp cao ở tầng chiến lược, thì product owner ở tầng sản phẩm, chủ yếu quản lý features. Họ survey sản phẩm sẵn có trên thị trường, đánh giá độ phù hợp của feature với core value mà product manager đưa ra, thiết kế sản phẩm dựa trên nguyên lý UX/UI nào đó và manage progress thực thi sản phẩm. Product owner phải hiểu thế nào là một “sản phẩm”.
Như ở trên, khi product manager muốn xây một cái nhà ở khu Đông Nam thủ đô, lấy sống xanh làm chủ đạo, nhà đủ cho 20 người tụ tập… ông product owner sẽ nghiên cứu và đề xuất thiết kế một ngôi nhà phù hợp với thổ nhưỡng phong thuỷ ở khu này và có nhiều cây trong ngoài nhà. Ông ấy sẽ quyết định làm nhà hướng nào, chất liệu gì, diện tích phòng khách… Mọi thứ rất cụ thể thay vì abstract như yêu cầu của product manager.
Sau khi product owner ra xong các features cần làm, có bản mô tả chi tiết về tính năng, BA sẽ ngồi làm để hệ thống hoá mọi tính năng, yêu cầu từ product owner theo góc nhìn kỹ thuật. BA sẽ làm rõ mọi góc khuất trong yêu cầu của Product owner, kiểu “nếu chạy tính năng A bị lỗi thì có cảnh báo gì k”, “làm tính A thì bắt buộc phải có tính năng B, vậy có làm tính năng B k”. Công việc của BA là làm rõ yêu cầu, product owner là quyết định. BA phải hiểu thế nào là một “requirement”.
Như trong căn nhà, product owner thiết kế cái bếp, BA sẽ hỏi “có cần chuông báo cháy không”, “sàn gỗ có ba loại tuỳ chất lượng, muốn lấy loại nào?”…
Khi thiết kế sản phẩm, tốt nhất là 1 người ở 3 roles trên luôn. Hiểu thị trường, hiểu sản phẩm và hiểu kỹ thuật. Điều này tạo ra trải nghiệm nhất quán từ ý tưởng, chiến lược, sản phẩm, thực thi sản phẩm và cải tiến sản phẩm.