Tín dụng và đầu tư công với tăng trưởng kinh tế

Ray Dalio là một nhà đầu tư thành công, là cảm hứng của nhiều môi giới, nhà đầu tư chuyên nghiệp. Mình tin rằng, một trong những điều đặc biệt của ông là có thể nắm bắt những vấn đề phức tạp theo cách đơn giản và truyền đạt lại một cách đơn giản không kém.

Chẳng hạn như bài giảng “How the economic machine works”, ông trình bày cách nền kinh tế vận hành, tại sao lại có chu kỳ kinh tế. Rất đơn giản là kinh tế muốn phát triển thì người dân phải tăng thu nhập, nhưng thu nhập của người này đến từ chi tiêu của người khác, tức dân phải chi nhiều hơn, dân chi nhiều hơn thì cần vay tiền, chi càng nhiều thì cần vay càng nhiều. Bản chất của đi vay là dân ăn trước tiền của mình trong tương lai. Ăn giờ thì sau nhịn bớt. Mỗi đồng vay của hiện tại để thúc đẩy kinh tế mấy năm nay trở thành gánh nặng phải trả nợ trong tương lai kéo kinh tế đi xuống mấy năm tới. Sau khi trả được nợ, dân lại vay tiếp để kéo kinh tế đi lên…Cứ như vậy có các chu kỳ.

Cũng vì thế tín dụng và tăng trưởng thường đi cùng nhau. Và để tăng trưởng kinh tế, người ta tìm cách tăng trưởng tín dụng.
Nền kinh tế thị trường luôn xuất phát từ nhu cầu của dân, một nhóm dân có một nhu cầu nào đó thì xuất hiện người bán, kẻ mua người bán tạo ra cái “thị trường”. Tín dụng biến “nhu cầu” thành sức mua, kéo cả nền kinh tế đi lên.

Anh A muốn mua ô tô, bác Vượng làm ô tô bán, nhưng muốn làm ô tô thì bác Vượng cần đinh ốc, vậy là ông B làm đinh ốc bán cho bác Vượng, ông B làm đinh ốc cần nguyên liệu thô, vậy là ông C bán nguyên liệu cho ông B…. Từ một nhu cầu đi ô tô cho tiện, đẻ ra cả chuỗi cung ứng. Từ vô vàn nhu cầu của người dùng cuối, được xác định theo tháp Maslow, đẻ ra một chuỗi các nhu cầu kế tiếp, tương ứng với mỗi nhu cầu là một đơn vị lao động, các đơn vị lao động tạo ra chuỗi cung ứng.

Cứ cho nhiều anh A vay thì sẽ có nhiều anh B, C, D có việc làm…

Một kênh khác để “kích cầu” của dân ngoài tín dụng là đầu tư công. Đơn giản là cả làng ai cũng không có tiền mua gì nhiều, thì cả làng góp tiền lại, thuê mấy ông thợ xây làm cái cầu qua sông. Mấy ông thợ xây có tiền đi mua thịt cá, mấy bà bán thịt bắt đầu có thu nhập, lại đi mua quần áo, mấy bà bán quần áo bán đc hàng lại có tiền mua thịt… Tức là tiền được rót từ trung ương xuống, làm bật sức mua của một số ngành, rồi lan toả sang các ngành khác khiến cả nền kinh tế tự vận động. Kiểu hô hấp nhân tạo mấy phát đầu, sau đó tự thở.

Tóm lại, hoặc là giảm lãi suất đẩy tín dụng ra cho dân tiêu dùng hoặc đầu tư công trả tiền cho một vài thành phần kinh tế để tăng sức mua chung, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.